5.3 การแพทย์แผนไทย หรือการแพทย์พื้นบ้าน
แพทย์แผนไทยมีพื้นฐานมาจากคัมภีร์อายุรเวทของอินเดีย ซึ่งเชื่อว่า ร่างกายของมนุษย์ประกอบด้วยธาตุ 4 คือ ดิน น้ำ ลม ไฟ หากธาตุใดแปรปรวนไปจากเดิม จะส่งผลให้ผู้นั้นเจ็บไข้ได้ป่วย การรักษาจึงต้องแก้ที่ต้นเหตุ โดยใช้ยาประจำธาตุนั้น ๆ เพื่อปรับธาตุที่ผิดปกติให้เกิดความสมดุลเช่นเดิม
นอกจากจะพิจารณาธาตุ 4 ภายในร่างกายแล้ว แพทย์แผนไทยยังพิจารณาองค์ประกอบอื่น เช่น อายุ ถิ่นที่อยู่อาศัย เป็นต้น แพทย์แผนไทยจึงกำหนดรูปแบบวิธีการรักษา เช่น การนวด การประคบ การเข้ากระโจม หรือมีการปรุงยาในลักษณะต่าง ๆ เช่น เป็นยาต้ม ยาชง ยาทา ยาดอง ยาลูกกลอน เป็นต้น
ภาพที่ 5.3-1 การแพทย์แผนไทย หรือการแพทย์พื้นบ้าน
แพทย์แผนไทยมีกระบวนการรักษา ทั้งแบบใช้ยา มีทั้งยากิน (ยาหม้อ) ยาประคบ และยาประสาน และการรักษาแบบไม่ใช้ยา การรักษาแบบไม่ใช้ยาประเภทหนึ่ง คือ การนวด การนวดแผนไทยได้รับความนิยมเป็นอย่างมากในปัจจุบัน จนได้พัฒนาเป็นการนวดแบบสปา
ภาพที่ 5.3-2 กระบวนการรักษาการแพทย์แผนไทย
