2.2 การเลือกทำเลที่อยู่
การเลือกทำเลที่อยู่ ปัจจัยที่สำคัญ คือ ต้องอยู่ใกล้แหล่งน้ำ เพราะใช้ประโยชน์ทั้งอุปโภค และบริโภค เป็นแหล่งอาหาร และเส้นทางคมนาคม เพื่อติดต่อกับชุมชนอื่น หรือเพื่อการค้าขายการเลือกถิ่นที่อยู่ในภาคต่าง ๆ ของประเทศไทยมีความแตกต่างกันไปตามลักษณะภูมิประเทศ ดังนี้
- ภาคกลาง บ้านเรือนมักสร้างอยู่ริมแม่น้ำ เป็นแนวยาวไปตลอดทั้งสองฝั่งของลำน้ำ
- ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ หรือภาคอีสาน เป็นภาคที่แห้งแล้งกว่าภาคอื่น ๆ พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นดินปนทรายที่ไม่อุ้มน้ำ บางปีก็เกิดน้ำท่วมใหญ่ ดังนั้นชาวอีสานจึงเลือกสถานที่ตั้งบ้านเรือนแตกต่างกันไป คือ มีทั้งที่ราบลุ่ม ใกล้แหล่งน้ำ ที่ดินมีน้ำซับ หรือชายป่า
- ภาคเหนือ มีการตั้งถิ่นฐานบริเวณที่ราบลุ่มริมแม่น้ำระหว่างหุบเขา มีการจัดระบบการชลประทานที่เรียกว่า "ฝาย" เพื่อให้มีน้ำพอใช้ในการเกษตร
- ภาคใต้ ส่วนใหญ่อาศัยน้ำบ่อในชีวิตประจำวัน เนื่องจากแม่น้ำภาคใต้ส่วนใหญ่ได้รับอิทธิพลจากน้ำเค็ม เมื่อน้ำทะเลหนุน จึงไม่นิยมใช้น้ำจากแม่น้ำลำคลอง
ภาพที่ 2.2-1 สถาปัตยกรรมพื้นถิ่นภาคอีสาน
