5.4 สมุนไพรไทย
สมุนไพร (Herb) และ สมุนไพรไทย (Thai Herb) คือ พืช ผัก และผลไม้ที่ถูกนำมาใช้เป็นยาและสิ่งบำรุงร่างกายมานานนับพันปี โดยที่สมุนไพรเหล่านี้มีทั้งแบบนำผล ใบ ราก เปลือก ยาง เนื้อไม้ เถา หัวและดอก หรือทั้งต้นมาใช้งาน ประโยชน์และสรรพคุณของสมุนไพรไทยเหล่านี้มีทั้งการนำมารับประทานสด การนำมาต้มรับประทานแบบยาแผนโบราณ บางชนิดก็ใช้ทาหรือพอกเพื่อรักษาโรค เป็นต้น
วิดีทัศน์ที่ 5.4-1 กระบวนการรักษาการแพทย์แผนไทย
พืชสมุนไพรที่นำมาปรุงยานั้น เป็นภูมิปัญญาที่เกิดจากการศึกษาค้นคว้าอย่างจริงจัง จนรู้ว่าพืชชนิดใด ส่วนไหนมีคุณสมบัติด้านใด สามารถนำมาใช้รักษาโรคนั้น ๆ หรือใช้เพื่อบำรุงร่างกายได้ และได้นำมาเป็นส่วนหนึ่งของส่วนประกอบในอาหารไทย สรรพคุณเช่น ข่า ขิง สะระแหน่ แก้จุกเสียด อืดแน่นท้อง พริกขี้หนู แก้ไข้ ขับเสมหะ
การรับประทานอาหารไทยมื้อหนึ่ง ๆ จึงเปรียบเสมือนว่าได้รับประทานสมุนไพรที่ช่วยทั้งบำบัดรักษาโรค และบำรุงร่างกายผู้บริโภคให้แข็งแรงด้วด้วยในคราวเดียวกัน เพราะสมุนไพรที่ใช้เป็นเครื่องปรุงนั้นช่วยปรับธาตุ 4 ภายในร่างกายให้สมดุล
ปัจจุบันพืชสมุนไพรไทยหลายชนิดได้รับความสนใจจากนักวิทยาศาสตร์ทั้งชาวไทย และชาวต่างชาติ สมุนไพรยังถูกนำมาไปใช้ผสมในเครื่องสำอาง เช่น ขัดผิวด้วยส้มมะขามเปียก บำรุงผิวด้วยขมิ้น มีการพัฒนาปรับปรุงให้ใช้สะดวกมากขึ้น เช่น ครีมล้างหน้าสมุนไพรที่มีส่วนผสมจากมะขาม ขมิ้นชัน น้ำผึ้ง กำจัดจุดด่างดำบนใบหน้า
ภาพที่ 5.4-1 พืชสมุนไพร เพื่อใช้ดูแลสุขภาพ
